De relatie tussen smartphone- en tabletgebruik en klachten aan het bewegingsapparaat

17 januari 2018

Het verband tussen touch-screens op mobiele apparaten en klachten aan het bewegingsapparaat

Over het onderwerp
Het gebruik van mobiele apparaten met touch-screens (hierna afgekort als MATS) is de afgelopen jaren flink toegenomen. In de Verenigde Staten werd er in 2015 gemiddeld 3 uur per dag gebruik gemaakt van MATS. Dit is een verdubbeling ten opzichte van het gemiddelde gebruik van MATS in 2012 (1,5u per dag). Verwacht wordt dat het in de toekomst nog verder zal toenemen.

Naast de potentiële negatieve effecten op het sociale aspect, mentale welzijn en gedrag (relatie, depressie en de kwaliteit van slapen) zijn er zorgen dat het gebruik mogelijk negatieve consequenties heeft op het bewegingsapparaat. MATS onderscheiden zich met traditionele elektronische apparaten zoals desktops en laptops. Dit komt door de draagbaarheid en de wijze waarop zij worden bediend. MATS kunnen daardoor tot verschillende klachten aan het bewegingsapparaat leiden. Omdat MATS zo draagbaar zijn, kunnen zij eenvoudig worden gebruikt op niet traditionele werkplekken en werkhoudingen, bijvoorbeeld op de bank of in het openbaar vervoer. Door het ontwerp van MATS is het niet mogelijk om met de vingers en pols te rusten op de oppervlakte van het scherm, dat kan tot ongemakkelijke nek- en schouderhoudingen leiden. Het gevolg is dat een tablet of smartphone voor meer druk op de nek en pols zou zorgen dan wanneer iemand gebruik zou maken van een desktop met toetsenbord.

Aanleiding onderzoek
Door de huidige bevindingen zijn er zorgen dat het gebruik van MATS voor een verhoogd risico op klachten aan het bewegingsapparaat kunnen zorgen. Informatie rondom de associaties tussen klachten/blootstellingen aan het bewegingsapparaat en MATS is daardoor belangrijk voor het begrijpen van potentiële problematiek.

Doel van het onderzoek
Het doel van het onderzoek was het herzien van de huidige beschikbare literatuur die relevant is aan klachten aan het bewegingsapparaat en geassocieerd worden met het gebruik van MATS. De verkregen informatie kan als richtlijn dienen voor het juiste gebruik van MATS en het overzichtelijk maken van de gebieden waar behoefte aan is voor nader onderzoek. 

Resultaten
Er zijn in totaal 9.908 artikelen gescreend op criteria en daarvan zijn er 45 artikelen gebruikt. De gebruikte studies zijn gepubliceerd in 2007 tot en met 2016 en beschrijven metingen bij patiënten van ≈6 tot 67.5 jaar oud. Hiervan was er in 40 artikelen een onderzoekspopulatie van (met name jong-) volwassenen en 4 artikelen met jonge kinderen en pubers.

Bepaalde studies hebben de aspecten van smartphones en tablets (zoals gebruiksduur en/of houding waarin het apparaat werd gebruikt) onderzocht. Andere soort studies hebben onderzoek  gedaan naar de gebruiksduur, kenmerken (zoals touch-screen formaat, type keyboard en vormgeving apparaat), uitgevoerde taken (spelletjes, browsen op het internet, lezen, het kijken van videos) en de plek waar het apparaat is gebruikt.

In 17 artikelen is er een associatie gerapporteerd tussen symptomen van het bewegingsapparaat en het gebruik van MATS. De associatie betreft gerapporteerde pijn, ongemak of klachten in de nek- en schouder, de rug en de bovenste extremiteit (bovenarm, onderarm, pols, vingers en duim). De prevalentie (het voorkomen op een bepaald moment van het aantal gevallen per duizend of honderdduizend in een bepaalde populatie) ligt het hoogst bij nek en schoudersymptomen. Met name het gebruik van tablets in combinatie met gamen zorgt voor klachten in de nek- en schouder. Mensen die verslaafd zijn aan smartphones en/of tablets hebben gemiddeld meer ongemak in de nek en schouder dan mensen die niet verslaafd zijn. De auteurs hebben geen concrete definitie van tablet- en smartphoneverslaving gedefinieerd, echter wordt er wel gesproken over onderzoeksgroepen die 'langer dan 4 uur per dag' en 'korter dan 4 uur per dag' gebruik maken van tablets en/of smartphones. 

In een van de studies was de prevalentie van pijn in diverse lichaamsregio's hoger bij deelnemers die meer dan twee uur per dag gebruik maakten van smartphones dan de deelnemers die er minder dan twee uur per dag gebruik van maakten. In een andere studie blijkt schermformaat een corelatie te hebben met pijn in de pols. In enkele andere studies wordt ongemak en pijn in de onderarm geassocieerd met het gebruik van MATS.

Blootstellingen aan het bewegingsapparaat (denk aan houding en spieractiviteit) die geassocieerd worden met MATS zijn in 38 studies onderzocht. De variabelen rondom houdingen omvatten hoek/graden van het hoofd, de nek(wervels), de schouder, de onderarm en pols (elleboog, pols, vingers en duim), de mate van buiging en strekking, zwaartekracht op het hoofd en de nek, algehele postuur en variatie in beweging.

Spieractiviteit van de monnikskapspier, de strekkers van de nek en de spieren van de onderarm werd gemeten door middel van elektromyografie. In twee studies is er een associatie gemaakt tussen een hoge mate van smartphonegebruik tijdens het staan en een grotere buiging in de nek gepaard met het naar voren hebben staan van de schouders. Aanvullend daarop zijn er twee onderzoeken die een grotere mate van buiging in de hoge- en lage nekwervels en een hogere mate van spieractiviteit in de m. erector spinae (lange rechte rugspier) en de monnikskapspier hebben waargenomen.

In een andere studie is er een vergelijking gemaakt tussen traditionele elektronische apparaten ten opzichte van MATS bij jonge kinderen. Uit dit onderzoek blijkt een hogere mate van buiging in de nek(wervels) en het optrekken van de schouder bij het gebruik maken van een tablet met stylus vergeleken met het gebruik van een desktop computer. Ook de spieractiviteit in de monnikskapspier en de m. erector spinae (lange rechte rugspier) was hoger bij het gebruik van de tablet ten opzichte van het gebruik van het toetsenbord van een desktop computer. Daarentegen was de spieractiviteit van de monnikskapspier lager bij het gebruik van een smartphone dan bij het gebruik van een desktop computer.

Er zijn 11 studies die de associatie tussen fysiologische reacties en MATS hebben onderzocht. Deze studies omvatte ondermeer metingen van de drempelwaarde van drukpijn, spiervermoeidheid, waargenomen inspanning, knijpkracht en handfunctie. De studies hebben een lagere drempelwaarde van drukpijn in de monnikskapspier bij de interventiegroepen met smartphoneverslaving ten opzichte van de controlegroepen zonder smartphoneverslaving gerapporteerd.

In diverse andere onderzoeken is een verminderde knijpkracht, meer moeite met het juist herpositioneren van de nekwervels (cervicale herpositioneringfout) en een verminderde handfunctie gerapporteerd bij groepen met een hoge mate van smartphonegebruik.

Conclusie
Er is enig bewijs dat het gebruik van MATS en factoren zoals de duur, taken en houding geassocieerd kunnen worden met klachten aan het bewegingsapparaat. Het bewijs is met name gelimiteerd omdat de kwaliteit van de studies laag waren. Er is nader onderzoek noodzakelijk om een richtlijn te kunnen ontwikkelen voor het verstandig gebruik maken van MATS.


Voorlopige aanbevelingen voor het gebruik van MATS

  • Vermijd buitensporig gebruik
  • Vermijd langdurig statische houdingen
  • Varieer met lichaamshouding en de stand van het hoofd, de nek en de armen.
  • Vermijd ongemakkelijke houdingen bij langdurig en repetitief gebruik. 
  • Positioneer MATS op een hoogte om druk op het hoofd, de nek en armen te balanceren.
  • Wanneer MATS op ooghoogte worden gehouden, kan dit voor een neutrale positie van het hoofd en de nek zorgen. Het kan echter nadelig zijn voor de armen.
  • Wanneer MATS rond heuphoogte worden gedragen is dit voordelig voor de armen maar nadelig voor het hoofd en de nek.
  • Voor langdurig gebruik wordt het aanbevolen om een MATS met behulp van een accessoire te ondersteunen.
  • Vermijd een hoge mate van repetitieve bewegingen zoals langdurig typen of swipen.
  • Vermijd forcerende inspanning zoals het vasthouden van een grote of zware MATS in één hand voor langere tijd.

Bron: Toh, S. H., Coenen, P., Howie, E. K., & Straker, L. M. (2017). The associations of mobile touch screen device use with musculoskeletal symptoms and exposures: A systematic review. PLoS ONE, 12(8), e0181220. http://doi.org/10.1371/journal.pone.0181220, online beschikbaar via: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5546699/pdf/pone.0181220.pdf

Vertaald en samengevat door: Nick Pouw

 

Gerelateerd:


« terug naar het overzicht