Soort onderzoek
Systematische review met meta-analyse (2018)
Over het onderwerp
Hoofdpijnklachten zijn beperkend en verminderen de gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven. De prevalentie (het voorkomen op een bepaald moment in een bepaalde populatie) van hoofdpijn ligt bij volwassenen wereldwijd op zo'n 46%. In Europa zorgen verschillende soorten hoofdpijn jaarlijks voor een geschatte kosten van €173 biljoen euro bij volwassenen tussen de 18 en 65 jaar.
Met name de farmaceutische middelen worden als interventie ingezet terwijl de toenemende mate van hoofdpijn aanvallen voor toename van het risico op medicatiemisbruik zorgt.
De European Federation of Neurological Societies suggereert dat niet-farmaceutische therapieën minder bijwerkingen hebben dan farmaceutische therapieën. Dit maken de niet-farmaceutische interventies een valide therapeutische optie voor mensen die leiden aan hoofdpijnklachten.
Volgens de International Headache Society vallen spanningsgerelateerde hoofdpijn, migraine en clusterhoofdpijn onder primaire hoofdpijn.
Dit onderzoek zal ingaan op de behandeling van triggerpoints en het effect op de frequentie, intensiteit en duur van primaire hoofdpijnklachten. Triggerpoints (ook wel spierknopen) zijn pijnlijke verhardingen in de spieren. Doorgaans worden triggerpoints behandeld door middel van invasieve (denk aan dry- of wet needling) en non-invasieve technieken (met de hand of d.m.v. laser therapie). Deze technieken kunnen tot ontspanning leiden in de spieren.
Doel van het onderzoek
Het doel van het onderzoek is het vaststellen van de effectiviteit van manuele (met de hand) behandeling van triggerpoints voor het reduceren van de frequentie, intensiteit en duur van primaire hoofdpijn.
Methode
De systematische review heeft gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken gebruikt die geschreven waren in het Engels, Italiaans of Spaans. De populatie bestond uit mensen van boven de 18 jaar die volgens de "International Classification of Headache Disorders" zijn gediagnosticeerd met primaire hoofdpijn. Hierbij moesten de onderzoeken gebruik maken van indirecte of directe manuele behandelingen gericht op triggerpoints tegenover passievere interventievormen (bijvoorbeeld placebo of medicatie). De uitkomstmaten zijn de frequentie van aanvallen (aantal hoofdpijn aanvallen per maand), de intensiteit (gemeten met een pijnschaal) en de duur (het aantal uur per aanval).
Resultaten
De auteurs hebben 914 artikelen gevonden en deze gescreend op criteria en duplicaten. Uiteindelijk zijn er 7 passende artikelen gevonden. De zeven studies waren allemaal gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken. Vijf daarvan gingen in op spanningsgerelateerde hoofdpijn (71% van de totale studiepopulatie) en twee op migraine (29% van de totale studiepopulatie). Er zijn geen studies gevonden die in gingen op clusterhoofdpijn. De totale studiepopulatie omvatte 316 participanten met een gemiddelde leeftijd van 39 en een meerderheid van de populatie was van het vrouwelijke geslacht (79,4% van de totale studiepopulatie).
De behandelingen en sessies verschilde per studie en varieerde van 5 sessies in 2 weken tot 24 sessies in 12 weken met een gemiddeld aantal van 2 sessies per week. De duur van de sessies varieerde tussen de 15 tot 100 minuten per sessie.
Voor professionals: Hoofdzakelijk werden de trapezius pars descendens, sternocleidomastoideus en suboccipitalis en secundair de overige nek en hoofdmusculatuur behandeld. Meer voor professionals of geïnteresseerden onder de conclusie.
Conclusie
Er is bewijs van lage kwaliteit dat manuele behandeling van triggerpoints in de hoofd- en nekmusculatuur een nuttige interventie kan zijn ter verbetering van de frequentie, intensiteit en de duur van hoofdpijnklachten (spanningsgerelateerde hoofdpijn en migraine). Tot slot hebben de betrokken studies geen negatieve bijwerkingen gerapporteerd.
Bron: Falsiroli Maistrello, L., Geri, T., Gianola, S., Zaninetti, M., & Testa, M. (2018). Effectiveness of trigger point manual treatment on the frequency, intensity and duration of attacks in primary headaches: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Frontiers in neurology, 9, 254.
Vertaald en samengevat door: Nick Pouw
NB: Uit onderzoek blijkt dat patiënten met chronische spanningsgerelateerde hoofdpijn en migraine een groter aantal triggerpoints hebben dan 'gezonde' patiënten.
Voor de professionals of geïnteresseerden:
Onderzoeken die triggerpointsbehandeling (interventiegroep) vs minimale actieve interventies (controlegroep) bij spanningsgerelateerde hoofdpijn én migraine hebben onderzocht.
Frequentie:
Zes onderzoeken (277 deelnemers) hebben de frequentie van aanvallen per maand onderzocht. Hieruit bleek dat er een reductie van frequentie van aanvallen optrad bij de interventiegroepen.
Intensiteit:
Zes onderzoeken (256 deelnemers) hebben de intensiteit van pijn onderzocht. Hieruit bleek een significante reductie van pijnintensiteit in de interventiegroep.
Duur:
Drie onderzoeken (130 deelnemers) hebben de duur van de hoofdpijnaanvallen onderzocht. Hieruit bleek een reductie te zijn bij de interventiegroep ten opzichte van de controlegroep.
Subgroep analyse: Behandeleffect op spanningsgerelateerde hoofdpijn
Uit de subgroep analyse zijn een aantal onderzoeken betrokken. Van de betrokken onderzoeken zijn de frequentie (vier studies, 189 deelnemers), intensiteit (vier studies, 168 deelnemers) en intensiteit (twee onderzoeken, 86 deelnemers) geanalyseerd. Hieruit blijkt bij elk onderdeel een reductie te hebben plaatsgevonden ten opzichte van de controlegroep.
Subgroep analyse: Behandeleffect op migraine.
Bij zowel de analyse op de frequentie (twee onderzoeken, 88 deelnemers) en de duur (een onderzoek, 44 deelnemers) bleek een statistisch significante reductie na de interventie. Op de intensiteit (dezelfde twee onderzoeken als bij de analyse op de frequentie, 88 deelnemers) bleek geen significant verschil.
